Hoe jouw HSP kind door de feestdagen heen te begeleiden

De stressreactie in kinderen..

De optocht voor Halloween. Iets waar de kleuter en peuter al weken naar uitkeken (wat ik persoonlijk van Halloween en de historie hierachter vind is even een ander verhaal). De pakken lagen om 13u in de middag al netjes klaar op de bank, de snoepbakjes stonden klaar. Let wel het feest begon pas om 19u dus de wacht was nogal lang.

Maar daar was het eindelijk 18:00, we konden ons klaarmaken. De kleuter wilde zelf zijn pak aantrekken, de peuter maakt het allemaal niet uit. En daar gebeurde het. Het pak wilde niet goed aan. De kleuter ontplofte compleet. Het pak, dat half aangetrokken was, werd uitgesmeten en door de woonkamer gegooid en de kleuter die zoveel zin had in de avond rende compleet overstuur naar boven. Om een pak. Althans, zo leek het he...

Fight, flight, Freeze

Wij als mensen, en dus ook onze kleine mensjes hebben een manier van reageren op situaties, namelijk de fight, flight of freeze reactie. Denk maar eens bij jezelf na hoe jij reageert wanneer je enorm schrikt. Verstijf je, probeer je iemand te slaan of ren je direct weg? Zo reageren onze kleine mensen dus ook en inzien hoe zij reageren op stress situaties maakt dat we ze al een heel stuk beter kunnen ondersteunen.

Laat ik allereerst beginnen met de verschillende reacties en hoe je kunt herkennen welk reactievermogen jouw mini mens laat zien.

Ik vermoed dat je wel enige herkenning kunt vinden in een, twee of misschien wel alle drie de responses. Het soort reactie herkennen van jouw kind scheelt al enorm, omdat je hiermee begrip leert voelen voor het gedrag van je kind. We hebben allemaal wel eens het gevoel dat ons kind iets doet, enkel om ons te saboteren, te pesten. Maar dit is zelden het geval. Het zijn kleine mensen met grote emoties en ze hebben ons nodig hen hiermee om te leren gaan, om hen hierdoor heen te loodsen en vooral om te leren dat voelen oke is en niets slechts.

Meer stress dan ooit tevoren

Studies wijzen uit dat kinderen en tieners tegenwoordig veel meer stress ervaren dan ooit tevoren. De gecombineerde druk van school, een sociaal leven, sporten en alle schermpjes zorgen ervoor dat onze kinderen meer stress ervaren en minder balans.

Natuurlijk kunnen we niet alle stress uit onze kinderen verwijderen, plus wanneer we onze kinderen tegen alles willen beschermen doen we ze vaak meer kwaad dan goed. Het is veel krachtiger om een kind om te voeden dat tegen een stootje kan, en die kan terugveren nadat er moeilijkheden zijn geweest.

Aangezien stress dus ook een natuurlijk onderdeel is van het leven is het belangrijk een kind op te voeden dat hier goede en gezonde copings mechanismen in heeft en het heeft jou daar vooral bij nodig!

Gebruik technieken om met stressvolle situaties om te gaan

De stappen die ik je later zal gaan geven om je kind echt te leren om met stress om te gaan helpen dus vooral wanneer je kind in een kalme staat is en de hersenen dus informatie kunnen verwerken en ontvangen. Maar wat te doen wanneer je kind dus in een fight, flight of freeze modus is. Dan is het dus belangrijk dat je technieken gebruikt die je kind kunnen helpen de stress te verminderen.

Belangrijk vooraf aan bijvoorbeeld een Sinterklaasavond is duidelijkheid. Vertel je kind vooraf duidelijk wat er gebeurd, wie er komen, hoelang het duurt. Maar laat je kind ook vooral weten dat het niets hoeft en moet. Dat jij er altijd bent. Spreek desnoods een codewoord af wanneer het teveel is. Soms wanneer je ziet dat je kind erg overprikkeld of gespannen raakt het enige wat je kunt doen is jullie even verwijderen uit de situatie. Op de gang gaan staan, naar de slaapkamer, maar even de rust opzoeken.

Mocht het dan toch zo zijn dat je kind in een stressmodus terecht komt (wat je soms gewoon echt niet kunt stoppen want he, het is ook het leven) dan zijn er verschillende manieren voor het omgaan met die modus, dus probeer eens een aantal manieren hieronder om te bekijken wat het beste werkt voor jouw kind.

* Laat je kind diep ademhalen. Haal diep adem, houd je adem een paar tellen in en laat het dan in 5 tellen los. Herhaal dit een aantal malen.

* Het loslaten van spanning. Laat je kind zijn of haar hele lichaam aanspannen, alsof het een citroen is die uitgeperst moet worden, en laat het daarna weer los. Of verbeeld je dat jullie je voeten heel diep in een modderpoel duwen, dieper en dieper, spring er vervolgens weer uit en laat alles even los.

* Uitrekken. Rek je even helemaal uit. Dit helpt om spanningen in het lichaam los te laten.

* Luister naar muziek, vooral muziek waar je kind blij van wordt of juist kalm en rustig.

* Is je kind echt vooraf aan een gebeurtenis al zenuwachtig, gespannen en gestresst ga dan vooral lekker naar buiten, de natuur in. Stamp met je voeten door de modder, ga met blote voeten in het water staan. Kan jullie het schelen dat het midwinter is. Als er maar plezier is. Lachen is zo'n goede stress ontlader.

* 5-4-3-2-1 techniek. Kijk eens naar vijf dingen die je kunt zien op dat moment, vier dingen die je kunt horen, 3 dingen die je kunt voelen, twee die je kunt ruiken (kies een stinkende, dan kom je direct weer op het lachen uit, poep is vooral bij kleuters om te gieren) een een die je kunt proeven. Zoals ik al zei, geef er een draai van humor aan. Doe alsof je de handzeep proeft en trek enorm vieze gezichten bijvoorbeeld.

* Meditatie. Laat je kind lekker liggen met gesloten ogen en laat je kind de ademhaling in en de ademhaling uit tellen. Je kunt je kind ook meenemen op een begeleide meditatie door bijvoorbeeld een wonderbos, of zoek een meditatie op YouTube uit, speciaal opgenomen voor kinderen.

Onthoud wel, dat deze technieken dus niet zijn bedoeld om stress uit te bannen, maar vooral om je kind weer in de kalmte te komen wanneer het zich al overprikkeld of gestresst voelt.

Stress bij je kindje verminderen? Kijk eens naar dit geweldige uiltje.. Absoluut favoriet bij mijn kids. Klik op de afbeelding voor meer info.

Dagelijks omgaan met stress

Hieronder geef ik je 5 stappen die je kunt toepassen in het helpen je kind met stress om te gaan op dagelijkse basis. Dus wanneer je kind niet in de vecht, vlucht of bevries modus terecht is gekomen. Dit is zoals ik eerder aangaf erg belangrijk, want wanneer je kind hoog in de emoties zit zal er weinig tot niets binnenkomen.

Stap 1: Bekijk eens welke stressreactie jouw kind heeft

Laat het schema aan je kind zien, laat weten dat het oke is wat je kind ook doet of voelt ten tijden van stress of overprikkeling en dat jullie samen gaan werken aan een manier om hier op een gezonde manier mee om te gaan. Vertel vooral ook dat het nu eenmaal weleens voorkomt. Het hoort bij het menszijn, het opgroeien en wij grote mensen ervaren dit ook nog steeds (ik bevroor gisteren totaal nadat er een Halloween figuur uit de bosjes op ons afsprong)

Stap 2: Help je kind anders naar stress en de stressreactie te kijken

Help je kind om van een 'stress is slecht en pijnlijk' mindset, naar een 'stress helpt me' mindset te gaan. Een stresssituatie of stressreactie kan een mogelijkheid tot groei zijn, je kunt je kind namelijk leren dat zo'n situatie niet voor altijd blijft. In plaats daarvan leert je kind om moeilijke situaties het hoofd te bieden en voelt het zich juist krachtiger en sterker omdat het 'overwonnen' is. Het stressreactie systeem kun je vergelijken met ons immuunsysteem. Het wordt sterker door oefening.

Na een 'foute' stress reactie, maken de hersenen nieuwe paden aan waarmee het leert van de situatie. Dit is hoe de hersenen zich voorbereiden op een volgende stressvolle situatie. Door stress maken de hersenen een stofje aan, genaamd noradrenaline. De hersenen kunnen niet goed functioneren wanneer hier teveel van aanwezig is, maar guess what? Wanneer er te weinig van is dus ook niet.

Met deze informatie in de pocket kun je je kind helpen om op een andere manier met stress om te gaan. Ik geef je hieronder een aantal stappen die kunnen helpen.

1) Internaliseer de 'stress helpt' mindset. Accepteer dat je stress nu eenmaal niet altijd kunt voorkomen, maar dat het ons zelfs helpt en dat het een mogelijkheid kan zijn tot groei. Wanneer je zelf deze mindset niet hebt, hoe kan je kind dit dan van je overnemen? Plus, je eigen stress verminderen is erg belangrijk aangezien stress echt 'besmettelijk' kan zijn. Wanneer je kind jouw stress voelt, zal het automatisch ook in stressmodes gaan.

2) Begrijp de redenen waarom je kind stress ervaart, ipv het weg te wuiven of als onzin te bestempelen. Als volwassene zijnde kan het overkomen alsof je kind stress om niets ervaart, maar voor een kind kan het juist heel groot zijn. Probeer daarom altijd begrip te tonen voor de gevoelens van je kind.

3) Help je kind de stress op een andere manier te bekijken door het volgende te bespreken:

- Stress hoort nu eenmaal bij het leven

- Stress komt en gaat

- Stress situaties kunnen juist goed zijn en je kunt hier veel van leren

4) Begeleid je kind naar gebieden waar je kind in kan groeien of help ze bij het leren van de lessen uit de laatste moeilijkheden die je kind ervoer.

- Vraag aan je kind om aan een voorgaande stressvolle situatie te denken. Wat hebben ze hiervan geleerd?

- Welke kracht (superpower) hebben ze gebruikt om met de situatie om te gaan?

- Welke kracht kunnen ze nu gebruiken?

Stap 3: Verschuif van een vaste mindset naar een mindset van groei

In stressvolle situaties voelen we ons vaak overweldigd en hebben we de neiging om in vaste patronen van reageren te stappen. Het gevoel dat we weinig kunnen doen om de situatie te veranderen, onze mogelijkheden zijn beperkt en we kunnen net zo goed stoppen met proberen.

Bijvoorbeeld wanneer je kind het spannend vind dat kerst eraan komt: Mijn ouders hebben er zoveel zin in, ik zal het allemaal wel voor ze verpesten.

Wanneer je je kind op deze manier hoort vastzitten help ze dan om een mindset van groei aan te nemen. Gebruik samen met je kind regelmatige affirmaties zoals; Wat er ook gebeurd, kerst is voor onze familie, als we maar samen zijn dan is alles al goed. Zo haal je de druk eraf voor je kind en maak je het minder groot dan wat ze ervan maken in hun hoofd.

Stap 4: Stop het denken in rampen

Toen de kleuter voor Halloween zijn pak niet goed aankreeg, schoten er allerlei gedachten door zijn hoofd. Nu kan ik geen Halloween vieren, nu komen we te laat, nu zal er helemaal geen Halloween zijn. Totaal niet wat er daadwerkelijk zou gaan gebeuren maar wel wat de kleuter op dat moment voelde wat dus zorgde voor een totale kortsluiting.

Vaak wanneer kinderen reageren op een stressvolle situatie schieten ze in een alles of niets reactie. Wanneer ik deze broek niet aankrijg, kom ik vast veel te laat en zal ik vast NOOIT meer Halloween vieren. Ik heb net niet geluisterd dus nu zal Sinterklaas wel nooit meer komen, ik heb de kerstboom om laten vallen, nu gaat Kerst nooit meer door, je snapt inmiddels het punt.

Wanneer je kind in het ramp denken schiet, start dan allereerst bij het benoemen van de situatie en de moeilijkheden die je kind ervaart zodat je kind zich gezien en gehoord voelt (zo enorm belangrijk). Ik zie dat het je niet lukt je Halloweenpak aan te krijgen, ik begrijp dat het lastig is.

Vraag vervolgens aan je kind wat het ergste is wat zou kunnen gebeuren en of er misschien andere scenario's zijn in plaats van de ergste. Vraag vervolgens wat je kind zou doen als echt het ergste zou gebeuren? Op die manier help je je kinds brein in het zoeken naar een oplossing. Zoeken naar een mogelijke oplossing geeft je kind het gevoel meer in controle te zijn en leert het echt omgaan met situaties.

Het doel van deze oefening is niet om de angsten bij je kind weg te halen, maar juist om je kind te helpen zoeken naar oplossingen en het te leren inzien dat de grootste ramp die ze bewust of onbewust in hun hoofd hadden gehaald of niet zo erg is of hoogstwaarschijnlijk niet zal gebeuren.

Stap 5: Oefen Probleem-Oplossing

Wanneer je kind al anders tegen stress aan is gaan kijken (dus niet alleen maar als iets slechts ziet maar ook als iets goeds) en groei mindset heeft aangenomen kunnen ze deze vaardigheden omzetten in probleem-oplossing. Een goed startpunt is je kind het volgende driestappen plan leren:

1) Benoem en valideer emoties

Vraag je kind hoe het zich voelt, overweldigd, bezorgd, boos, blij, en herhaal het dan naar ze terug. Ik begrijp dat je je boos, blij, overweldigd voelt.

2) Verwerk emoties

Begeleid je kind naar de kalmte. Laat hun lichaam kalmeren door diep adem te halen, te knuffelen, even rustig samen naast elkaar te zitten. Jij weet het beste wat je kind nodig heeft.

3) Probleem oplossing

Bedenk samen met je kind oplossingen voor problemen.

Onthoud vooral dat al het bovenstaande niet bedoeld is om stress geheel uit ons leven te elimineren. Dan komt er namelijk weer stress omdat er stress, een soort cirkel waar we niet in terecht willen komen. Het is vooral om je kind te leren om met stressvolle situaties om te gaan vanuit kalmte, of, wanneer het zich al gestresst en gespannen voelt, weer te leren kalm (of kalmer, laten we niet overdrijven) te worden.

Laten we onze kinderen vooral leren dat spannende situaties nu eenmaal bij het leven horen en laten we ze vooral leren hoe hier op een gezonde manier mee om te gaan. Maar ook dat wanneer het niet lukt om kalm te blijven, dat dit ook oke is.

We kunnen nu eenmaal de wereld om ons heen niet controleren, we kunnen niet bepalen hoe vervelend of lastig een situatie zal zijn, maar we kunnen wel controleren hoe we zelf op zo'n situatie reageren en hoe we hier mee om kunnen gaan. Ipv in volle ontplof modus kunnen we onze kinderen aanleren om in een oplossingsgerichte modus te komen.

Maar laten we ze vooral leren uit liefde. En dat alles oke is wat er ook gebeurd. En dat we er altijd voor ze zullen zijn.

---

Mijn naam is Jessy Groenewoud, ik ben Toegepast psycholoog, systemisch coach, regressietherapeut, orthomoleculair therapeut en bovenal moeder en vrouw. Wil je eens kijken of wij een match zijn? Klik dan op onderstaande link en ik stuur je door naar een van mijn pagina's...

Klik hier